Ülkelerin para birimlerini basmaya yetkili tek kurum Merkez Bankaları iken Türkiye’de son bir yılda para makineleri dokuma tezgâhlarına dönüştü ve enflasyon adeta Nasuh Mahruki’nin Everest’e tırmanışı gibi yükseldi. Geçtiğimiz aylarda gündeme yeni banknot tartışmaları eklendi.
2022 yılında enflasyonun 20-30 yılda görülmeyen seviyelere ulaşmasıyla birlikte banknot tartışmaları alevlendi.
Yılbaşından bu yana birkaç ayda bir 500 ve 1000 TL’lik yeni banknotların basılacağı iddiaları gündemde.
Türk lirası, 2022’de dolar karşısında yaklaşık yüzde 29 değer kaybederek Arjantin pezosundan sonra en kötü performans gösteren ikinci para birimi oldu.
Banknot basımına ilişkin teorik ve pratik gelişmeler yeni banknot ihtiyacına işaret ederken, enflasyondaki yükseliş de fiyatlar yükseldikçe para ihtiyacını artırıyor.
‘100 TL yeni 10 TL!’ Nakit kullanımı sosyal medya söylemleri nedeniyle her geçen gün azalsa da marketten 2-3 adet alışverişimiz eskiden 10-20 TL iken 50-100’den sonra yavaş yavaş 200 TL’ye evrildi.
Enflasyonun yükselmesi ve banknotların ödemelerde yetersiz kalması nedeniyle piyasada 100 ve 200 TL kullanımı yaygınlaştı.
Nisan ayı sonlarında artan tartışmalarla eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, emisyon hacminde yeni banknot şartı için kolay bir matematiksel hesap yapmıştı.
En büyük iki para biriminin toplam hacmin yüzde 55’ini aşmasının piyasada daha büyük yeni bir banknota ihtiyaç olduğu anlamına geldiğini söyledi.
Kaynak: Baskısız Enflasyon Yarattı: MB Eski Başkanı Yılmaz ‘Geciktikçe Maliyet Artıyor’ Dedi
Merkez Bankası Elektronik Bilgi Dağıtım Sistemi’ndeki son emisyon bilgileri bu kapsamda dikkat çekti.
Grafikte Mayıs ayından bu yana artan oranda 200 TL basıldığı, toplam banknot sayısının ise 3,5 milyara yaklaştığı, bu sayının yüzde 33,25’inin 100 TL, %26,34’ünün ise 200 TL olduğu görülüyor. Toplamda en büyük iki para biriminin birim bazında oranı Kasım sonu itibarıyla yüzde 59,59 oldu.
2009 yılı itibari ile hayatımıza dahil olan 200 TL’lik banknotlar 2014 yılı ortalarına kadar en az banknot olurken, 2020’nin prestijiyle 5-10-20 TL’lik banknotlar Eylül 2021 itibarıyla 50 TL’yi aşıyor.
Geçen yıl Aralık ayına göre iki kat daha fazla olan bu dönemde 200 TL’nin piyasada olduğu görülüyor. 2009 yılında ilk kez tedavüle çıktığında 130,15 dolar olan 200 TL, bugün 10,73 dolar.
Bloomberg de bu konuya değinerek, 200 TL’lik banknot sayısının Kasım ayında neredeyse ikiye katlanarak 2009’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştığını belirtti. Böylece 500 TL’lik banknot tartışmaları yeniden gündeme geldi.
Haberde, 500 liralık banknotların olumsuz algılanması ve enflasyondaki artışı kabul etme anlamı taşıması nedeniyle seçim sonrasına ertelendiği belirtildi.
Hacim bazında bakıldığında 200 TL’nin Mayıs ayından bu yana 100 TL ile makası açmakta hiç zorlanmadığı görülüyor.
Piyasalarda madeni paralarla ilgili bir sıkıntı olduğu uzun zamandır biliniyor. Son dönemde maliyet tartışmaları da alevlenirken, Isparta’da bir esnaf, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin ziyaretleri sırasında kendisinden bozuk para istemişti.
Tartışmaların arttığı nisan ayında 500 TL’lik bir model olduğu iddiasıyla bu görüntüler yayıldı.
cdn.milligazete.com.tr
Özetle, özellikle son aylarda kartlı ödemelerdeki artışın eşlik ettiği süreçte, ödemelerde kaydi sistemlerin kullanılması ve para basımındaki gecikmenin maliyeti de artırdığına dair bankacılık uzmanlarının açıklamaları var.
Ne düşünüyorsun? 500 TL hatta 1000 TL’lik banknotlar yakında cüzdanımıza girecek mi? Yorumlarınızı bekliyoruz! ??
